| 
               
              
            Kościół p.w.
            Wszystkich Świętych w Gliwicach
  
  
 
  
    
      | 
		 
           Datę erygowania parafii Wszystkich Świętych 
		w Gliwicach historycy określają na rok 1250. Pierwsze wzmianki o parafii 
		pochodzą z lat 1279 i 1286, (wzmianki wymieniające 
		księdza Henryka   – 
         prawdopodobnie pierwszego proboszcza  – 
         pochodzą z 
		11.XI.1279 r.) Pierwotnie kościół był drewniany i stał na tym samym miejscu, co
      dzisiejszy (jest to miejsce najwyżej położone w mieście). Nie
      zachował się żaden dokument dotyczący początków obecnego kościoła
      p.w. Wszystkich Świętych. Pod tym wezwaniem występuje po raz pierwszy w
      dokumencie z 1467 r. Wnioskując ze sposobu budowy obecnego kościoła, z cyfr umieszczonych
      nad głównym portalem (1504) i innych danych, powstanie kościoła określa
      się na lata 1450–1504.   
       | 
     
   
 
  
  
  
  
  
Więcej
zdjęć archiwalnych 
  
  
  
  
  
  
            
              
              
                
                  | 
                       
                    Jest
      to orientowana budowla trójnawowa, halowa, z trójprzęsłowym prezbiterium i
      czteroprzęsłowym korpusem, stylistycznie zaliczana do gotyckich świątyń 
      śląskich. 
        Wyniosła i 
		masywna wieża, przylegająca do korpusu od strony zachodniej, wzniesiona 
		została na przełomie XV i XVI wieku, jako ostatni etap budowy kościoła. 
		Założona na rzucie kwadratu, o niezwykle grubych murach, jest opięta 
		umieszczonymi w narożach wydatnymi skarpami. Jej górna część posiada 
		kształt ośmioboczny i zwieńczona jest galerią, której renesansowa 
		balustrada została zrekonstruowana w XX wieku.  | 
                 
               
              
             
   
              
              
              
              
  
  
  
  
  
  
            
              
              
                
                  | 
                       
                     W 1601 r. pożar strawił wyposażenie wnętrza oraz dachy, ale przebudowa doprowadziła do okazałej formy. W XVII
      wieku pierwotną, ceglano-kamienną fakturę ścian i filarów pokryto
      tynkiem. W latach 1929 –1942 przeprowadzono gruntowną restaurację kościoła.
      Mury otrzymały wtedy okładzinę z cegły maszynowej, a wieża zwieńczenie
      w kształcie krenelażu. W latach 1930 –1933 nadbudowano również najwyższą część wieży oraz dodano łuki oporowe 
		o ciekawym, rzadko spotykanym, kształcie. W górnej partii wieży, nad 
		lapidarium, znajdują się dwie wieżyczki schodowe, założone na rzucie 
		koła, mieszczące spiralne schody, na których wykuto kilkadziesiąt, 
		częściowo zrekonstruowanych, znaków kamieniarskich.   | 
                 
               
              
             
  
            
  
  
Maswerki i przypory
(skarpy) – 
  charakterystyczne elementy stylu gotyckiego 
  
            
  
  
            
  
  
Wnętrze 
 
 
 
 
 
 
 
 
            
              
              
                
                  | 
                     
           W
      1470 r. książę Jan z Oświęcimia podarował parafii dom na wikarówkę,
      zwaną  „Jeruzalem", który znajdował się w tym samym miejscu, co
      obecna wikarówka. Opodal kościoła,
      przy ul. Kościelnej usytuowana jest plebania, zbudowana w 1781 r. w stylu
      klasycystycznym. Przebudowana została w XIX i XX w. nie
      tracąc swych cech stylowych. W jej podziemiach kryją się gotyckie wątki murów oraz ostrołukowe portale.  | 
                 
               
              
             
   
              
              
  
    
      | 
 
Materiały
            źródłowe: 
              
            Gliwice,
            Kościół farny p.w. Wszystkich Świętych
             
            
            
            J.
            Schmidt, Kościoły ziemi gliwickiej, Gliwice 2000 
            A.
            Strzeszewska, Kościół p.w. Wszystkich Świętych [w:] Gliwicki
            Magazyn Kulturalny, XII.2004 
            A.A. Kwiecień, Architektura kościoła Wszystkich Świętych w Gliwicach
            na tle budownictwa sakralnego na Śląsku w XV wieku,
            [w:] Rocznik Muzeum w Gliwicach t. VI 1992 
            www.kuria.gliwice.pl
             
             
http://www.wszystkichswietych.org 
  
            Zdjęcia
            archiwalne: Oberschlesien im Bild,
            stare pocztówki
             
            Zdjęcie
            z powietrza: Maciej Porański
             
             
             
            Rysunek:
            Małgorzata Malanowicz wg opracowania A. Kwietnia w Roczniku Muzeum
            w Gliwicach 
             
             
             
            Gliwice
            2011  | 
     
   
 
  
     |