Smolnica to dawna osada węglarzy i smolarzy, najstarsze
zachowane wzmianki źródłowe dotyczące Smolnicy pochodzą z 1228 roku.
W 1447 roku w spisie świętopietrza Smolnica wymieniona jest jako jedna z
21 parafii archiprezbiteratu gliwickiego. Według wizytacji z 1687 roku kościół
p.w. św. Bartłomieja wzniesiony został przez protestanckich właścicieli
osady ok. 1600 roku. Początkowo określany jako kaplica, na przełomie
XVII i XVIII wieku został rozbudowany.
Kościół
konstrukcji zrębowej wzniesiony został na podmurówce z kamienia, na
rzucie prostokąta z węższą, zamkniętą trójbocznie apsydą
prezbiterium od strony wschodniej (kościół jest orientowany). Ściany i
dachy kościoła pokryte są zewnątrz gontem, wieża konstrukcji słupowej
szalowana jest deskami.
Elementy starego ołtarza
znajdują się obecnie w nowym kościele. Pierwotny tzw. „Tryptyk
Smolnicki” posiadał późnogotycką, rzeźbioną nastawę z około
1600 roku. Z wcześniejszej wersji ołtarza pochodziły zabytkowe figury,
datowane na 1500 lub nawet na 1470 rok: św. Barbary i św. Doroty. Figury
te pochodzą z nastawy ołtarzowej pierwszego kościoła. Do całości
tejże nastawy należała figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem oraz dwa
boczne skrzydła z wyobrażeniem 12 apostołów na awersie oraz św.
Jerzego i św. Katarzyny na rewersie, prawdopodobnie z drugiej
połowy XVI w. Elementy starego ołtarza zabrano po wojnie do Muzeum w
Raciborzu. Około 1950 roku tryptyk ów zaginął. Obecny „Tryptyk
Smolnicki” to wierne odtworzenie nastawy ołtarzowej na podstawie
starych zdjęć i opisów zabytku z 1894 i 1943 roku. Oprócz
autentycznych figur św. Barbary i św. Doroty ołtarz zdobią podobizna
Madonny i dwa boczne skrzydła. W obu skrzydłach w dwu rzędach znajdują
się płaskorzeźby 12 apostołów, na zewnątrz zaś tryptyku malowidła
św. Jerzego i św. Katarzyny.
|