PYSKOWICE

   Kapliczka św. Jana Nepomucena z XIX wieku, podobno istniała już przed 1822 rokiem, ale dokładna data jej powstania nie jest znana. Zbudowana na planie prostokąta, wnętrze przekryte kolebkowo. W niszy ustawiona figura św. Jana Nepomucena, drewniana, polichromowana „barokowo-ludowa”.

(...) W 1729 roku odbyła się kanonizacja Jana Nepomucena i od tego czasu kult jego szybko rozprzestrzenił się w postaci figur stawianych przy mostach i brodach. W związku z tym, że Pyskowice w owym czasie pozostawały pod rządami monarchii austriackiej kult tego świętego dotarł do Pyskowic. Początkowo mogło to się wyrażać figurą postawioną obok brodu przy drodze z Pyskowic do Gliwic. Droga ta prowadziła od bramy Ujazdowskiej ulicą Dolnych Wałów – obecnie Sienkiewicza i koło kapliczki wchodziła na trakt. Po pożarze w 1822 roku droga ta jak dziś wyprowadzona została wprost z rynku. Chrząszcz w historii Pyskowic tak pisze o tym fakcie: „Przed tym jeździło się do Gliwic z bramy Ujazdowskiej. Teraz zaplanowano drogę prosto z rynku, obok kaplicy św. Jana Nepomucena”. Ta informacja upewnia nas, że kapliczka istniała już przed 1822 rokiem. Mój materiał byłby niekompletny, gdybym nie przekazał informacji spotkanej w periodyku zatytułowanym „Heimatbiatt”. Jeden z byłych mieszkańców Pyskowic opisuje wydarzenie z lat 30-tych, którego ofiarą padł nasz święty. W materiale owym czytamy: „Niepokój zapanował latem 1933 roku w naszym miasteczku kiedy to naziści z oddziału szturmowego SA pewnej nocy, tę wielkości człowieka i ciężką figurę świętego Nepomucena wyjęli z kaplicy i wrzucili do mokradła starej Dramy. Nasz proboszcz Poganiuch, który wiedział dokładnie, że sprawcami musieli być ludzie z SA, na niedzielnej mszy z ambony obwieścił, że ta figura tak długo pozostanie w mokradle, aż ci, którzy się tego dopuścili oczyszczają i postawią na swoje miejsce. Wszyscy pyskowiczanie mali i duzi – po mszy świętej pośpieszyli do parku, aby na własne oczy zobaczyć ten występek i wszyscy byli nim oburzeni. Po kilku tygodniach tyle czasu przeleżał św. Nepomucen w błocie – figura wyczyszczona znalazła się na swoim miejscu i stoi tam do dnia dzisiejszego. Ta wieść obiegła miasteczko lotem błyskawicy". [www.pyskowice.republika.pl]

   Kościół farny p.w. św. Mikołaja z II połowy XV wieku spłonął w 1627 roku po czym został odbudowany. Od północy przylega kaplica św. Jana  Nepomucena z poświęconym mu ołtarzem w stylu regencji. W ołtarzu znajduje się obraz przedstawiający świętego w otoczeniu aniołów. 

(...) Jednym z najważniejszych wydarzeń w całych dziejach Pyskowic jest niewątpliwie wielki pożar z 23 VI 1822 r. Była niedziela. (...) Właśnie dzwoniono o godz. 14.30 na nieszpory, gdy rozległ się krzyk grozy: „Pali się! Pali się!” (...) Całe miasto było jedną gigantyczną kolumną ognia. Spłonęło 171 domów, 92 zabudowania gospodarcze, 9 stodół, nowa szkoła, dzwonnica stojąca obok szkoły na dawnym drewnianym bastionie, ratusz oraz zabudowania gospodarcze plebanii.     Najokropniej wyglądał kościół parafialny. (...) Tylko ołtarz w kaplicy św. Jana pozostał prawie nienaruszony. [www.pyskowice.republika.pl]

Źródła :

www.krajoznawca.eu  

www.nepomuki.pl 

www.pyskowice.republika.pl

Agnieszka Kazubek, Parki, kapliczki i krzyże przydrożne, Pyskowice 2009

Ernst Kloss, Herbert Rode, Wilhelm Steps, Hilde Eberle; Die Bau- und Kunstdenkmäler des Kreises Tost-Gleiwitz, Breslau 1943

tablica informacyjna w kościele p.w. św. Mikołaja

Zdjęcia współczesne: Małgorzata Malanowicz  

Zdjęcie archiwalne: Ernst Kloss, Herbert Rode, Wilhelm Steps, Hilde Eberle; Die Bau- und Kunstdenkmäler des Kreises Tost-Gleiwitz, Breslau 1943