|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
W tym roku w ramach
Europejskich Dni Dziedzictwa pan Dariusz Walerjański (Muzeum Górnictwa Węglowego
w Zabrzu) zaprosił nas do jednego z najważniejszych zakładów przemysłowych
Zabrza. To znaczy najważniejszych kiedyś.... Niestety...
Fabryka Lin i Drutu
Adolfa Deichsela, po II wojnie światowej "Linodrut" (popularnie
za moich czasów nadal nazywany "Deichsel") powstała w połowie
XIX wieku i za jej przyczyną rozwinęła się ta część miasta.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Adolf Deichsel
urodził się 25 lipca 1823 r. w Białej (Zülz).
Mając ponad 30 lat przeprowadził się do Zabrza. W wynajętych
pomieszczeniach na terenie położonym nad kanałem sztolniowym uruchomił
warsztat powroźniczy. W początkach działalności zatrudniano 4 pracowników.
Celem dostosowania się do ciągle rosnących potrzeb
rozwijającego się przemysłu zaczął produkować obok lin konopnych także
stalowye z drutów o wytrzymałości ok. 60 kg/mm2. Pierwsza lina druciana została wykonana na potrzeby Kopalni Królowa
Luiza. Zwiększył się popyt na bardzo dobrej jakości produkty firmy a tym
samym zatrudnienie.
Adolf Deichsel zmarł
20.11.1893
w Zabrzu. Kierowanie firmą przejął jego syn Adolf junior, a po nim wnuk
Erwin. Firma pozostawała własnością rodziny Deichsel nieprzerwanie do
1945 roku.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
W związku ze stałym
wzrostem liczby zamówień nastąpiła zmiana lokalizacji firmy. Fabryka
została przeniesiona na Koppstraße (ul. Armii Krajowej). W 1899 r.
uruchomiona została wytwórnia drutu z hartownią i czyszczalnią, a w 1902
r. cynkowanie elektrolityczne i ogniowe.
Przełomem w produkcji lin stalowych było
wprowadzenie specjalnej metody hartowania drutów, co umożliwiło
wykonywanie drutów o wytrzymałościach powyżej 120 Kg/mm2. Na przełomie
XIX i XX wieku zakład posiadał wszelkie niezbędne wyposażenie do
produkcji drutów i lin stalowych. Napęd zabezpieczała siłownia parowa.
Głównym asortymentem produkowanych lin były liny wyciągowe do szybów
górniczych, liny do kolejek linowych, liny okrętowe oraz liny do
lokomobili parowych służące do orki ziemi uprawnej.
W następnych latach
nastąpił rozwój przędzalni, fabryka produkowała drut, liny druciane,
konopne i szpagat. Wybudowana została własna cegielnia. Dla kolei wiszącej
w Norwegii w 1905 r. została wyprodukowana lina druciana o długości 22
km, a w roku 1910 lina o masie własnej 30 t i sile nośnej 300 t. W 1920 r.
na pokrycie własnych potrzeb wykopano studnię o wydajności 500 m3 wody na
dobę. W 1921 r. firma przekształciła się w spółkę akcyjną. W 1940 r.
liczba zatrudnionych wynosiła około 1700 osób. Roczna produkcja lin i
drutu kilkakrotnie przekroczyła poziom 10 tys. ton. Podczas II wojny światowej
fabryka produkowała stalowe sieci które miały zatrzymać łodzie
podwodne, liny do balonów zaporowych oraz drabinki do samolotów.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Na początek krótka prelekcja na temat historii zakładu (zdjęcia
w większości z ekranu (za zgodą pana Walerjańskiego), tak więc
przepraszam, że ich jakość pozostawia wiele do życzenia.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Celem ułatwienia ekspedycji produktów wybudowano bocznicę kolejową.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Zakład miał filie w Sosnowcu, Wałbrzychu,
Vitkovicach, a nawet w Miskolcu.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Sosnowiec
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Wałbrzych
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Reklamy
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Akcje i pieniądze zastępcze
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Zakład miał własną szkołę, gdzie uczono
tego rzadkiego zawodu....
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1949
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1952
|
|
|
|
|
|
|
|
|
W 1909 r. powstał fabryczny klub piłkarski SV Deichsel.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Adolf Deichsel nie zapominał też o
pracownikach. Wybudowano wiele domów mieszkalnych z ogrodami. Założona
została kasa chorych i kasa emerytalna. Wybudowana została sala na 500 osób
obok ogród i kasyno, którego poświęcenie odbyło się w dniu 31 października
1908 r. Powstały też związki: śpiewaczy, gimnastyczny i
sportowy.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
zdjęcia ze strony www.zabrze.aplus.pl
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
i
jeszcze jedno zdjęcie ze strony www.zabrze.aplus.pl
przy bramie
wejściowej
|
|
|
|
|
|
|
|
|
i smutna metamorfoza tego miejsca
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
do przeszłości należy również własna wieża ciśnień zakładu,
rozebrana kilka lat temu
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
W roku 1945 zakład
został przejęty przez władze polskie bez wyposażenia maszynowego,
bowiem maszyny produkcyjne zostały wywiezione do Związku Radzieckiego w
ramach reparacji wojennych. Podjęto jednak decyzje o utrzymaniu produkcji
na zakupionym parku maszynowym oraz częściowo na maszynach zbudowanych
we własnym zakresie. W latach późniejszych dokonano wymiany parku
maszynowego na nowe maszyny ciągarskie i liniarskie. W roku 1972 na bazie
zakładu w Zabrzu utworzono Śląskie Zakłady Lin i Drutu "Linodrut"
Zabrze w skład których wchodziły zakłady w Zabrzu, Sosnowcu, Bytomiu i
Wałbrzychu. Zmiany polityczne i gospodarcze doprowadziły w latach
90-tych do usamodzielnienia się zakładów "Linodrutu". Końcowym
etapem zmian własnościowych był zakup zakładu w Zabrzu przez
prywatnego inwestora. Zakład w nowym układzie właścicielskim produkuje
w dalszym ciągu druty i liny stalowe pod nazwą "Trawipol II"
Sp. z o.o. Zabrze. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Wejdźmy na teren zakładu "Trawipol"
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
